Lubbers is een voorbeeld voor iedere onderhandelaar!

Ruud Lubbers legde de afgelopen dagen mogelijk de basis voor een uniek kabinet van VVD en CDA met gedoogsteun van de PVV. Gister gaf de oud-premier en inmiddels oud-informateur daarover in de Tweede Kamer publiekelijk tekst en uitleg. Lubbers blijkt nog steeds een raspoliticus, maar ook een rasonderhandelaar. Met als maatlat de 10 Geboden voor Onderhandelaars scoort Lubbers op alle onderdelen goed tot uitmuntend.

De 10 Geboden voor Onderhandelaars werden eind 2008 uitgesproken door oud-minister van Buitenlandse Zaken en topdiplomaat mr Bernard (Ben) Bot bij de oprichting van het Netherlands Negotiations Network op het Nederlands Instituut voor Internationale Betrekkingen Clingendael in Den Haag.

1. Wees betrouwbaar, lieg nooit!
2. Leef je in de ander in
3. Verneder de ander nooit
4. Ken je dossiers
5. Zorg voor alternatieven, hoe meer hoe beter
6. Voorkom gezichtsverlies
7. Respecteer de ander
8. Weet dat de ander kàn acteren
9. Onderhandel nooit onder tijdsdruk
10. Last but not least: wees jezelf!

Wees betrouwbaar, lieg nooit! Ondanks alle aanvallen van de oppositie, die insinueerde dat de keuze voor een rechts minderheidskabinet vooropgezet was, kon Lubbers in de Tweede Kamer met verve staande houden dat in het informatieproces ‘niemand bedonderd is’. Hij toonde overtuigend aan in alles fasen ‘open en eerlijk’ geweest te zijn.

Leef je in de ander in. Bij de start van zijn informatieopdracht zei Lubbers te begrijpen dat veel kiezers zich niet gehoord voelden omdat een rechtse coalitie door zijn voorgangers onvoldoende was onderzocht. Daarmee toonde Lubbers inleveningsvermogen, dat wel eens beslissend voor de formatie van een nieuw kabinet kan blijken te zijn.

Verneder de ander nooit. Terwijl Geert Wilders zich bij eerdere fases in de informatie miskend en gepasseerd voelde voorkwam Lubbers dat iemand zich vernederd zou kunnen voelen. In het Kamerdebat kon hij zelfs wijzen op een uitgebreide gedachtewisseling met Emiel Roemers van de SP. Die kon dat slechts beamen.

Ken je dossiers. Lubbers’ handelsmerk als premier bleef hij ook nu trouw. Alle facetten van het informatieproces beheerste Lubbers ook inhoudelijk als geen ander. Tussen de eerste termijn van het Kamerdebat en Lubbers’ beantwoording va de vele tientallen vragen zaten slechts twee luttele minuten. Lubbers kende zijn dossiers door en door.

Zorg voor alternatieven, hoe meer hoe beter. Scoort Lubbers hier een onvoldoende? Nee. Hij waarschuwde zijn gesprekspartners voordat de gesprekken over een rechtse coalitie van start gingen voor de mogelijkheid van andere, onverwachte varianten. Het waren eerder de tegenstanders van zo’n coalitie die onvoldoende rekening hielden met alternatieven, zoals een minderheidsvariant met gedoogsteun.

Voorkom gezichtsverlies. Lubbers zette zich zeer in om gezichtsverlies voor alle partijen te voorkomen. Hij pareerde pogingen om Rutte en Verhagen af te schilderen als slippendragers van Wilders. Hij noemde Rutte zelfs de matchmaker. Tegelijkertijd voorkwam hij daarmee gezichtsverlies voor Job Cohen als zou hij een rechts kabinet veroorzaakt hebben.

Respecteer de ander. Lubbers toonde in het Kamerdebat respect voor alle partijen en hun partijleiders. Zowel voor de beoogde coalitiepartijen, die hij consequent in de ‘goede’ volgorde van VVD, PVV en CDA noemde, als voor de oppositiepartijen. Iedereen werd door hem gerespecteerd, zelfs zijn grootste criticaster Alexander Pechtold, die Lubbers na het Kamerdebat dan ook als eerste hartelijk feliciteerde.

Weet dat de ander kàn acteren. Wie zelf kàn acteren heeft doorgaans geen moeite om te gaan met anderen die dat ook kunnen. Lubbers speelde een glansrol, zowel op de bühne van de Tweede Kamer, als achter de coulissen van Huis ten Bosch. Uit verschillende tweets van ondermeer Sharon Dijksma, Martijn van Dam (PvdA) en Boris van der Ham (D’66) bleek daarvoor veel respect en bewondering, zelfs bij politieke tegenstanders. En die bewondering is niet geacteerd!

Onderhandel nóóit onder tijdsdruk. Ondanks de druk van de tijd weerstond Lubbers de tijdsdruk. Door niet zelf aan de overlegtafel van VVD, PVV en CDA plaats te nemen gaf hij die partijen de tijd die zij nodig hadden. Wie bang is, boos wordt of haast heeft verliest bij het onderhandelen. Lubbers kent geen angst, blijft vriendelijk en neemt alle tijd die nodig is. Niet meer, maar zeker niet minder!

Last but not least: wees jezelf! Hierbij geldt voor Lubbers: no comment. Journaliste Wouke van Scherrenberg, bekend van Den Haag Vandaag, twitterde: hij staat wat krommer, zijn handen bibberen, maar ’t is nog steeds dezelfde Lubbers!

De 71-jarige Ruud Lubbers is niet alleen nog steeds een voorbeeld voor veel politici, maar zeker ook voor iedere onderhandelaar!

Henk Strating, HS Arbeidsvoorwaarden | CAO-advies en onderhandelingen